آموزش گام به گام سالیدورک برای مبتدیان

نرم افزار سالیدورک (SolidWorks) یکی از قدرتمندترین نرم‌افزارهای طراحی سه‌بعدی است که در صنایع مختلف مهندسی به‌ویژه مهندسی مکانیک و طراحی صنعتی استفاده می‌شود. آموزش سالیدورک شامل یادگیری مفاهیم پایه، ترسیم دوبعدی، مدلسازی سه‌بعدی، مونتاژ قطعات و تحلیل مکانیکی است. با تسلط بر این نرم‌افزار، مهندسان و طراحان می‌توانند ایده‌های خود را به مدل‌های دقیق و قابل ساخت تبدیل کنند. در این مقاله قصد داریم با آموزش گام‌به گام سالیدورک شما را با این نرم افزار کاربردی آشنا کنیم. اگر به‌تازگی قصد یادگیری این نرم‌افزار را دارید، این راهنمای گام‌به‌گام به شما کمک می‌کند تا با مفاهیم پایه‌ای و ابزارهای اصلی سالیدورک آشنا شوید.

آموزش گام به گام سالیدورک| آشنایی با رابط کاربری سالیدورک

پس از نصب و راه‌اندازی سالیدورک، با محیط کاربری آن مواجه می‌شوید. درک صحیح از اجزای مختلف این محیط، اولین قدم در یادگیری مؤثر است. بخش‌های اصلی رابط کاربری عبارت‌اند از:

• نوار ابزار (Toolbar): شامل ابزارها و دستورات پرکاربرد.
• درخت طراحی (FeatureManager Design Tree): نمایش ساختار مدل و تاریخچه عملیات انجام‌شده.
• پنجره گرافیکی (Graphics Area): نمایش مدل سه‌بعدی و امکان تعامل با آن.

برای آشنایی بیشتر با رابط کاربری سالیدورک، می‌توانید از فیلم های آموزش رایگان سالیدورک استفاده کنید.

آموزش گام به گام سالیدورک| شروع با ترسیم دوبعدی (Sketch)

هر مدل سه‌بعدی در سالیدورک با یک ترسیم دوبعدی آغاز می‌شود. برای ایجاد یک Sketch
1. یک صفحه (Plane) را انتخاب کنید.
2. دستور Sketch را فعال کنید.
3. با استفاده از ابزارهای ترسیم مانند Line، Circle و Rectangle، شکل موردنظر را رسم کنید.
4. با استفاده از قیود (Relations) و اندازه‌گذاری (Dimensions)، Sketch را دقیق کنید.

نوارابزار Sketch در سالیدورک

همان‌طور که اشاره شد، تمام طراحی‌های سه‌بعدی در سالیدورک با Sketch شروع می‌شود. این نوارابزار شامل ابزارهای زیر است:

• Line (خط) → رسم خطوط ساده
• Circle (دایره) → ترسیم دایره و بیضی
• Rectangle (مستطیل) → ایجاد انواع مستطیل و مربع
• Spline (منحنی پیچیده) → ترسیم منحنی‌های آزاد
• Trim (برش) → حذف بخش‌های اضافه ترسیمات

نکته: برای دقت بالاتر در طراحی، همیشه از قیود (Relations) و اندازه‌گذاری (Smart Dimension) استفاده کنید.

آموزش گام به گام سالیدورک| تبدیل ترسیم دوبعدی به مدل سه‌بعدی

پس از تکمیل Sketch، می‌توانید آن را به یک مدل سه‌بعدی تبدیل کنید. دستورات اصلی برای این کار عبارت‌اند از:

• Extrude Boss/Base: ایجاد حجم با امتداد دادن Sketch در یک جهت.
• Revolve Boss/Base: ایجاد حجم با چرخاندن Sketch حول یک محور.

نوارابزار فیچرز در سالیدورک (مدلسازی سه‌بعدی)

این نوارابزار برای تبدیل Sketch به مدل سه‌بعدی استفاده می‌شود. ابزارهای مهم آن شامل:

• Extrude Boss/Base : ایجاد حجم از Sketch با امتداد دادن در یک جهت
• Revolve Boss/Base : ایجاد حجم با چرخاندن Sketch حول یک محور
• Loft Boss/Base : ایجاد حجم بین دو یا چند Sketch
• Sweep Boss/Base : ایجاد حجم با حرکت دادن یک Sketch روی یک مسیر مشخص
• Fillet : گرد کردن لبه‌ها برای بهبود طراحی
• Chamfer : ایجاد پخ در لبه‌های مدل

نکته: استفاده از FeatureManager Design Tree به شما کمک می‌کند تا تغییرات طراحی را مدیریت کنید.

آموزش گام به گام سالیدورک| ایجاد مونتاژ (Assembly)

در سالیدورک، می‌توانید قطعات مختلف را در یک محیط مونتاژ ترکیب کنید:
1. یک فایل Assembly جدید ایجاد کنید.
2. قطعات موردنظر را وارد کنید.
3. با استفاده از قیود مونتاژ (Mates)، موقعیت نسبی قطعات را تعیین کنید.

نوارابزار اسمبلی در سالیدورک (مونتاژ قطعات)

در محیط Assembly، می‌توانید چندین قطعه را با هم ترکیب کنید و یک محصول کامل را طراحی کنید. ابزارهای کلیدی:

Insert Components : اضافه کردن قطعات به محیط مونتاژ

Mate : ایجاد اتصالات بین قطعات (مانند چسباندن دو سطح یا تنظیم یک محور)

Exploded View : نمایش مونتاژ قطعات به‌صورت باز شده برای درک بهتر ارتباط آن‌ها

Interference Detection : شناسایی برخوردها بین قطعات مختلف

نکته: هنگام مونتاژ، ابتدا قطعه اصلی (Base Part) را ثابت کنید تا بقیه قطعات نسبت به آن تنظیم شوند.

آموزش گام به گام سالیدورک| استخراج نقشه‌های دوبعدی (Drawing)

برای مستندسازی و تولید، نیاز به نقشه‌های دوبعدی از مدل‌های سه‌بعدی دارید:
1. یک فایل Drawing جدید ایجاد کنید.
2. نمایه‌های مختلف مدل را وارد کنید (مانند نماهای جلو، بالا و جانبی).
3. ابعاد و توضیحات لازم را اضافه کنید.

نوار ابزار دراوینگ در سالیدورک (نقشه‌کشی و مستندسازی)

پس از طراحی مدل سه‌بعدی، برای تولید و ارتباط با دیگر مهندسان، به نقشه‌های مهندسی نیاز داریم. ابزارهای مهم در این بخش:

• Standard Views : ایجاد نماهای استاندارد (جلو، بالا، جانبی)
• Section View : ایجاد برش در مدل برای نمایش جزئیات داخلی
• Detail View : نمایش بخش خاصی از مدل به‌صورت بزرگ‌نمایی شده
• Bill of Materials (BOM) : ایجاد لیست قطعات برای مونتاژ
• Dimensions & Annotations : اضافه کردن ابعاد، یادداشت‌ها و علائم استاندارد

نکته: استفاده از Template های استاندارد باعث می‌شود نقشه‌های حرفه‌ای‌تر و دقیق‌تری تولید کنید.

نوار ابزار سرفیس در سالیدورک (مدلسازی سطوح پیچیده)

اگر قصد طراحی اشکال پیچیده و نرم را دارید، نوارابزار Surface به شما کمک می‌کند:

• Extrude Surface : ایجاد یک سطح از Sketch
• Revolve Surface : چرخاندن یک سطح حول یک محور
• Loft Surface : ایجاد سطوح نرم بین چند Sketch
• Offset Surface : ایجاد یک سطح موازی با فاصله مشخص از سطح دیگر
• Trim Surface : برش دادن سطوح برای ایجاد شکل موردنظر

نکته: این ابزارها بیشتر در طراحی صنعتی و مدل‌سازی هوافضا و خودرو کاربرد دارند.

آموزش گام به گام سالیدورک| پروژه عملی طراحی یک پیچ و مهره در سالیدورک

این پروژه به شما کمک می‌کند تا ابزارهای Sketch، Features و Assembly را تمرین کنید. ما ابتدا یک پیچ را طراحی کرده و سپس مهره‌ی متناسب با آن را می‌سازیم.

بخش 1: طراحی پیچ (Bolt)

مرحله 1 : ایجاد بدنه پیچ

1. یک فایل جدید Part باز کنید.
2. از نوارابزار Sketch، یک دایره با قطر 10 میلی‌متر روی Front Plane رسم کنید.
3. از Features → Extrude Boss/Base، مقدار 50 میلی‌متر برای طول پیچ وارد کنید.

مرحله 2 : ایجاد رزوه (Thread)

1. از Features → Helix and Spiral، نوع Constant Pitch را انتخاب کنید.
2. مقدار Pitch = 2 میلی‌متر و Revolution = 25 دور را تنظیم کنید.
3. یک Sketch جدید ایجاد کرده و یک مقطع رزوه (مثلثی شکل) روی مسیر Helix رسم کنید.
4. از Swept Cut برای برش دادن رزوه استفاده کنید.

مرحله 3 : طراحی سر پیچ

1. روی یک صفحه Sketch جدید باز کنید.
2. یک شش‌ضلعی با قطر 16 میلی‌متر رسم کنید.
3. از Extrude Boss/Base، مقدار 5 میلی‌متر ارتفاع دهید تا سر پیچ ایجاد شود.

بخش 2: طراحی مهره (Nut)

مرحله 1 : ایجاد بدنه مهره

1. یک شش‌ضلعی با قطر 16 میلی‌متر روی Front Plane رسم کنید.
2. از Extrude Boss/Base، مقدار 10 میلی‌متر ارتفاع دهید.

مرحله 2 : ایجاد سوراخ داخلی برای پیچ

1. یک دایره به قطر 10 میلی‌متر در مرکز مهره رسم کنید.
2. از Extrude Cut برای ایجاد سوراخ عبوری استفاده کنید.

مرحله 3 : افزودن رزوه داخلی

1. از Features → Thread، نوع Metric M10x1.5 را انتخاب کنید.
2. نوع رزوه را به Internal تغییر دهید تا داخل مهره ایجاد شود.

بخش 3:مونتاژ پیچ و مهره (Assembly)

1. یک فایل جدید Assembly ایجاد کنید.
2. هر دو قطعه (پیچ و مهره) را وارد کنید.
3. از Mate، گزینه Concentric را انتخاب کنید تا مهره روی پیچ قرار بگیرد.
4. گزینه Threaded Mate را فعال کنید تا مهره با پیچ درگیر شود و هنگام حرکت، به‌درستی چرخش کند.

نتیجه و تمرین‌های بیشتر

اگر این پروژه را با موفقیت انجام دادید، سعی کنید:

• یک واشر به طراحی اضافه کنید.
• از Motion Study برای شبیه‌سازی باز و بسته شدن پیچ و مهره استفاده کنید.
• طراحی را به صورت Drawing ذخیره کرده و نقشه فنی بکشید.